An Cư là đời sống giới luật truyền thống. Thời kỳ đầu, các tăng ni ở Trung Quốc chủ yếu sống trong các tự viện luật, thực hiện chế độ hạ an cư. Từ thời Đường, sau khi Mã Tổ sáng lập ra tùng lâm và Bách Trượng lập thanh quy, Thiền tông đã tạo dựng đạo trường tùng lâm, từ đó thanh quy không còn đặc biệt quy định việc kiết hạ an cư nữa. Thậm chí, trong thiền môn Trung Quốc, việc an cư không được chú trọng, vì trong thiền lâm, mỗi ngày đều tọa thiền, ngày nào cũng là an cư; ngay cả hiện nay, đời sống trong Phật học viện, khi học kỳ bắt đầu cũng tương tự như hạ an cư và đông an cư.

Mục đích của an cư là nghiêm cấm việc ra ngoài vô cớ, để tránh tâm trí bị phân tán, bằng cách tự quán chiếu trong một khoảng thời gian nhất định, dần dần đạt đến mục tiêu dưỡng sâu tích dày, tự mình trầm tĩnh tu hành. Trong bài viết này, Phụ Kiện Song Phát sẽ trình bày về ý nghĩa và nội dung của an cư, cùng với các pháp hành.

An cư là gì ?

Ở Ấn Độ, từ tháng Tư đến tháng Bảy hàng năm là mùa mưa, khi mùa mưa đến, rắn, côn trùng và các sinh vật nhỏ đều xuất hiện. Trong giai đoạn này, các tỳ kheo ra ngoài khất thực không tránh khỏi làm tổn thương nhiều sinh vật nhỏ dưới chân. Phật đã quy định từ ngày 15 tháng Tư đến ngày 15 tháng Bảy, trong ba tháng này, mọi người không ra ngoài khất thực mà an cư trong các tinh xá, đạo tràng. Mục đích chính của an cư là không ra ngoài trong thời gian nhất định.

Theo sự truyền bá của Phật giáo, thời gian an cư không chỉ diễn ra vào mùa hè. Chẳng hạn, ở miền Bắc, mùa đông thời tiết lạnh giá, tuyết rơi không thể ra ngoài, từ ngày 15 tháng Chạp, người ta thực hiện “đông an cư” trong ba tháng. Ngoài ra, còn có các kỳ an cư ngắn hạn như bảy ngày niệm Phật, bảy ngày thiền, có thể gọi là “tiểu an cư.”

Hiện nay, theo nghĩa rộng, như khi Phật học viện khai giảng, phải bốn, năm tháng sau mới nghỉ hè; mùa thu khai giảng, phải mấy tháng sau mới nghỉ đông, đó cũng là an cư. Đôi khi, nhiều tu sĩ cư trú tại một nơi, cả năm không ra đường, không đi chơi, dù không có tên gọi đặc biệt, đó là mật hạnh, cũng là an cư.

Ngoài việc thực hiện an cư vào mùa hè và mùa đông, có thể an cư vào các thời điểm khác trong năm không?

Ý nghĩa của an cư là mỗi người tự sắp xếp thời gian, tự mình tu tập và yêu cầu bản thân làm sao để ngăn ngừa những sai lầm không đáng có. An cư trong tu hành mang ý nghĩa sử dụng lòng từ bi, yêu quý mọi vật và quý trọng thời gian để tu tập. Vì vậy, có thể an cư vào các thời điểm khác trong năm.

Các khóa tu như bảy ngày niệm Phật, bảy ngày thiền cũng được coi là an cư. Có người không ra ngoài trong một ngày để đóng cửa tu hành, đó cũng được coi là an cư một ngày, cấm túc một ngày. Tuy nhiên, do số lượng Phật tử ngày càng đông, hình thức an cư dần trở nên chính thức hơn.

Như vậy, thời gian an cư không giới hạn trong ba tháng từ tháng Tư đến tháng Bảy, vậy có quy định nào về thời gian và độ dài của an cư không?

Thời gian an cư thường là ba tháng. Tuy nhiên, trong ba tháng này, cần tuân thủ quy định cư trú tại một chỗ, không ra ngoài. Nếu ra ngoài sẽ phạm giới. Tuy nhiên, cũng có những ngoại lệ như bị bệnh phải đi chữa bệnh; hoặc gặp tai nạn, trộm cướp; hoặc người thân qua đời phải về lo tang lễ. Trong những trường hợp được công nhận công khai, việc này không vi phạm quy định an cư.

An cư mùa hè được gọi là “hạ an cư”, còn gọi là “tọa hạ”, “kiết hạ”, chỉ việc đại chúng cùng cư trú một chỗ trong mùa hè; an cư mùa đông gọi là “đông an cư”, còn gọi là “tọa đông”, mọi người cùng ở một chỗ tu tập trong mùa đông. Vì vậy, an cư có nhiều tên gọi khác nhau.

Nghe nói an cư còn có hai tên gọi khác là “tọa lạp” và “kiết chế”, điều này có ý nghĩa gì?

Người xuất gia cần trải qua một kỳ an cư để tăng thêm một tuổi giới, pháp lạp, tức là tăng thêm một năm tuổi đạo, do đó gọi là “tọa lạp”. Người xuất gia không tính lớn nhỏ theo tuổi đời, mà coi giới làm thầy, lấy tuổi đạo khi an cư làm tiêu chuẩn.

“Kiết chế” nghĩa là việc an cư có một chế độ nhất định, mọi người cùng tuân thủ chế độ này, bắt đầu khi nào, kết thúc khi nào, kết thúc thì viên mãn.

Khi an cư, có quy định phải ở trong loại địa điểm nào không?

Địa điểm an cư thường được chọn là các đạo tràng, chùa chiền, phải có cửa sổ, mái che để an toàn. Nếu ở nơi hoang vắng, dưới gốc cây, hoặc trong nhà không có cửa sổ, nếu có thú dữ, rắn độc hoặc kẻ trộm ghé qua, hoặc gặp các tai nạn như mưa gió, thì không thể phòng ngừa được. Vì vậy, người xuất gia tu hành nên chọn nơi an cư trong chùa, có mái che chắn mưa nắng, có cửa sổ ngăn ngừa ngoại lực xâm nhập, như vậy mới an toàn để an cư.

Hệ thống an cư trong Phật giáo bắt đầu từ khi nào?

Theo kinh điển ghi lại, hệ thống an cư đã có từ thời Phật còn tại thế. Như tăng đoàn của Phật đã từng an cư sáu lần tại Trúc Lâm tịnh xá. Lúc đó, nhiều quốc vương như vua Tần-bà-sa-la, vua A-xà-thế đã rất ủng hộ việc an cư. Nhiều kinh điển Đại thừa cũng được Phật thuyết giảng trong thời gian an cư.

Có người chọn tu hành ở những nơi như nghĩa địa, mộ phần hoặc dưới gốc cây. Những nơi này có thể an cư được không?

Không thể. Vì những nơi như nghĩa địa quá hoang vắng, không có hàng rào bảo vệ, không an toàn. Các vị tỳ kheo cá nhân có thể tu khổ hạnh ở những nơi như nghĩa địa hay dưới gốc cây, nhưng để an cư thì không thích hợp.

Trong thời gian an cư, mọi người tập trung ở một chỗ không ra ngoài. Vậy trong thời gian này, họ tu hành như thế nào?

Người an cư cần phải làm cho mình bận rộn, nếu không, cuộc sống quá nhàn rỗi sẽ không tốt. Làm thế nào để bận rộn? Có thể đọc kinh, nghe giảng pháp, tham gia các lớp học, tham thiền, niệm Phật, lễ bái, hoặc tự mình tu hành, niệm Phật, niệm Pháp, niệm Tăng, giữ giới, tu định, đọc kinh tăng trưởng trí tuệ. Với rất nhiều công việc như vậy, một người có thể bận rộn suốt cả ngày.

Cái gọi là “thiền duyệt pháp hỷ”, “pháp lạc” nghĩa là sau khi đọc một bộ kinh, cảm thấy rất hoan hỷ; hiểu được một đạo lý tốt, nghe thêm nhiều đạo lý tốt cũng cảm thấy hoan hỷ. Đó là vì người an cư không có nhiều ham muốn, không muốn ra ngoài mua sắm, không bị cám dỗ bởi ngoại cảnh. Khi tâm hồn bình yên, dễ dàng tương ứng với đạo lý. Khi tiếp xúc với đạo lý, dễ dàng bị cảm động và ảnh hưởng, là sự hòa quyện liên tục giữa thân tâm và chân lý, vì vậy tiến bộ sẽ rất nhanh chóng.

Trong thời gian an cư, việc tu hành là tự mình tu hành hay có Sư Thầy hướng dẫn, dạy dỗ?

Trong thời gian an cư, mỗi cá nhân có thể tự lên kế hoạch cho mình về việc nhập thất, ngồi thiền, an cư; khi có nhiều người, có thể tụ họp một vài người, hoặc hai, ba người ngồi đối diện, cùng chia sẻ ý kiến; cũng có thể tổ chức các buổi tọa đàm, chia sẻ những kinh nghiệm đọc sách, kinh nghiệm tu hành, nói cho người khác những điều mình biết. Mọi người cùng giao lưu một cách hòa hợp, vui vẻ, đó chính là “hoan hỷ dũng lược”, “pháp hỷ sung mãn”.

Trước đây ở Ấn Độ, cũng như ở một số nước theo Phật giáo Nam truyền hiện nay, chư Tăng phải đi khất thực, vậy trong thời gian an cư, khi không ra ngoài, vấn đề ăn uống hàng ngày được giải quyết như thế nào?

Lúc này cần có một số cư sĩ, tín đồ phát tâm hộ trì. Ví dụ: bạn nhập thất, tôi sẽ hộ trì; các bạn tham gia Phật thất, tu hành, tôi sẽ đi chợ, nấu ăn cho các bạn, phục vụ các bạn, đó chính là hộ thất. Việc an cư cũng tương tự, khi chư Tăng trong tăng đoàn cùng tu hành, sẽ có một số người phát tâm, giúp cho những người an cư yên tâm tu đạo.

Nếu bây giờ tiến hành an cư ba tháng, trong thời gian này có thể xảy ra tình huống phải đổi chỗ an cư hoặc dừng an cư giữa chừng không?

Trong trường hợp nào cần đổi chỗ an cư? Ví dụ, căn nhà này bị cháy, bị ngập lụt, ở lại không an toàn, tất nhiên phải đổi sang chỗ an toàn hơn; hoặc nơi này bị can thiệp bởi chính trị, bị niêm phong, không thể tiếp tục ở lại, tất nhiên phải đổi chỗ; hoặc bị trộm cướp, kẻ xấu quấy nhiễu, phải đổi chỗ. Vậy nên, đổi chỗ là hợp lý, giới luật Phật pháp cho phép.

Trong thời gian an cư, nếu phải dừng giữa chừng, phải do những lý do như đã nêu ở trên, không thể tiếp tục ở một chỗ, hoặc có nguy hiểm đến tính mạng, gặp khó khăn trong sinh hoạt, bị hạn chế pháp luật, hoặc bị người khác quấy rối như người thân, gia đình hoặc người khác thường xuyên đến gây phiền nhiễu, trong trường hợp không còn cách nào khác, chỉ có thể xin phép và đổi chỗ, điều này cũng được chấp thuận.

Trong thời gian an cư, nếu cá nhân gặp tình huống bắt buộc, có thể rời đi giữa chừng không?

Có thể dừng giữa chừng, nhưng phải thông báo cho mọi người. Trong giới luật, nếu có việc gì sợ người khác biết, chắc chắn việc đó không đúng; vì vậy, không nên sợ người khác biết, có thể công khai cho người khác biết. Ví dụ việc uống rượu, quy định không được uống rượu, uống rượu là phạm giới, nhưng nếu có bệnh, cần rượu để làm thuốc, chỉ cần cho hai người trở lên biết, thì cũng có thể có sự linh động cho phép.

Vì vậy, nếu cá nhân có việc cần phải rời đi giữa chừng, chỉ cần báo cho người có trách nhiệm hoặc người lãnh đạo biết lý do, phần lớn sẽ được thông cảm và cho phép.

An cư là việc của một tập thể lớn, vào ngày đầu tiên bắt đầu an cư và ngày cuối cùng kết thúc, có hình thức hoặc nghi lễ gì không?

Vào ngày đầu tiên của an cư, nhất định sẽ có một vị lãnh đạo triệu tập mọi người, thông báo rằng lần này an cư sẽ thiết lập giới hạn, phạm vi hoạt động trong giới hạn đó, ngoài giới hạn đó thì không được đi; hoặc quy định về thời gian sinh hoạt, ăn uống như thế nào, những quy định chung mà mọi người cần tuân theo. Giống như bây giờ tổ chức một hội nghị khoa học, trước đó sẽ có một báo cáo công việc thông báo cho mọi người, đây là thủ tục tất yếu.

Khi thời gian an cư trôi qua từng ngày, đến khi giải hạ, tức an cư viên mãn, mọi người sẽ tập hợp lại một lần nữa, vị lãnh đạo hoặc trưởng lão sẽ động viên: sau ba tháng tu hành, mọi người hãy giữ vững niềm tin, giữ gìn sự bình tĩnh, duy trì sự phát tâm của mình, v.v. Trong những lời khuyên bảo này sẽ có một số nhắc nhở.

Nếu theo tập quán ban đầu của Ấn Độ, an cư từ ngày 15 tháng 4 đến ngày 15 tháng 7, vào ngày cuối cùng kết thúc an cư có sắp xếp đặc biệt gì không?

Ngày 15 tháng 7 là ngày “giải hạ”, còn gọi là “Phật hoan hỷ nhật”, “Tăng tự tứ nhật”, nghĩa là hoàn thành an cư một cách bình an, không có chuyện gì, việc tu hành của mọi người đều tốt đẹp, Đức Phật cũng rất hoan hỷ, ngày này gọi là “Phật hoan hỷ nhật”.

“Tăng tự tứ nhật” nghĩa là chư Tăng trong ngày này sẽ tự mình nêu ra những lỗi lầm đã phạm phải, phát lộ sám hối để được thanh tịnh, tự mình cũng sẽ cảm thấy vui vẻ. Sau khi kết thúc an cư, không còn bị hạn chế trong thời gian an cư nữa, có thể tự do làm những việc của mình, ví dụ đi đâu, tìm thiện tri thức, làm việc gì đó, sẽ thoải mái hơn.

Tháng 7 âm lịch và ngày 15 tháng 7 có liên quan đến “Phật hoan hỷ nhật”, tháng này còn được gọi là “tháng hiếu đạo”. Cách gọi này có căn cứ gì không?

Ngày 15 tháng 7, mọi người đã trải qua ba tháng an cư kiết hạ, thân tâm đều thanh tịnh, đạo đức tăng tiến. Lúc này cúng dường chư Tăng sẽ nhận được công đức rất lớn.

Tương truyền, mẹ của tôn giả Mục Kiền Liên do khinh mạn phỉ báng Tam Bảo trong quá khứ nên sau khi qua đời, bà đọa vào địa ngục chịu khổ. Có người chỉ cho Mục Kiền Liên rằng vào ngày 15 tháng 7, ngày tự tứ của chư Tăng, Phật hoan hỷ, tức là ngày giải hạ, cúng dường chư Tăng đang an cư bằng các loại thức ăn, nhờ công đức của đại chúng mà giảm bớt khổ đau của mẹ trong địa ngục.

Mục Kiền Liên thỉnh cầu Đức Phật, Đức Phật hoan hỷ đồng ý và liền chỉ thị ông dùng trăm vị thức ăn hòa hợp cúng dường chư tăng an cư kiết hạ , đó chính là nguồn gốc của lễ Vu Lan, tương đương với việc cúng dường hiện nay.

“Vu Lan Bồn” có nghĩa là “cứu ngược treo”, tức là giải cứu khổ đau cho người khác. Giống như hiện nay, nhiều người khi phạm lỗi, cảm thấy có lỗi với người khác, sẽ mời người đó một bữa ăn để tạ lỗi; hoặc khi nhận được sự giúp đỡ của người khác, cũng mời người đó ăn để tỏ lòng biết ơn. Lễ Vu Lan và cúng dường thức ăn cũng mang ý nghĩa này.

Kinh điển ghi lại rằng, cư sĩ cúng dường Tam Bảo bằng các món ăn ngon, không chỉ cha mẹ hiện tại nhận được công đức vô lượng mà còn cứu độ được bảy đời cha mẹ. Vì vậy, mỗi năm vào tháng 7, các tự viện tổ chức lễ Vu Lan để tưởng nhớ cha mẹ và tổ tiên, nên tháng này còn được gọi là “tháng hiếu đạo”.

Hiện nay, Đài Loan thường tổ chức cúng dường chư Tăng vào ngày 15 tháng 7, tại sao lại chọn ngày này để cúng dường?

Ngày 15 tháng 7 là ngày giải hạ an cư, là ngày Phật hoan hỷ, ngày tự tứ của chư Tăng. Vào ngày này, cư sĩ thỉnh mời chư Tăng đến nơi thuận tiện để cúng dường, chư Tăng sẽ rất hoan hỷ vì đã ở một chỗ suốt vài tháng, ngày này được giải thoát, có thể nhận cúng dường. Vì vậy, ngày này được chọn để tổ chức cúng dường chư Tăng, tạo nên một lễ hội.

Trong các tông phái lớn của Phật giáo Trung Quốc như Thiền tông, Tịnh Độ tông, có chế độ an cư không?

Chế độ an cư của Trung Quốc mặc dù thừa hưởng từ Ấn Độ, nhưng do phong tục và hoàn cảnh khác nhau mà có một số thay đổi. Trước đây, Luật tông thực hành an cư, các Luật sư nhất định phải giữ giới, sống theo giới luật. Sau đó, có Thiền tông với các tăng lữ ở trong rừng thiền, hằng ngày ngồi thiền, mỗi ngày đều là an cư.

Hiện nay, tại các Phật học viện, mỗi ngày đọc kinh, thiền định, niệm Phật, thực chất cũng là sống theo cách an cư. An cư là chế độ của Đức Phật, là quy tắc chung mà đệ tử Phật tuân theo, không thể nói rằng bạn làm được, tôi không làm được, bất kể tông phái nào, khi tăng đoàn cần, đều có thể an cư.

Hiện nay, các tự viện thường tổ chức các hoạt động như thiền thất hay những hoạt động khác, có sự tham gia của cư sĩ, việc này có được coi là an cư không?

Đức Phật rất coi trọng bảo vệ sinh thái và sự sống của vạn vật, có những phương pháp toàn diện để bảo vệ sự sống, việc thiết lập chế độ an cư kiết hạ cho tăng đoàn là một ví dụ điển hình.

An cư không nhất thiết phải là tu sĩ mới có thể thực hiện. Ví dụ như những người làm nghề đốn gỗ, vào thời gian từ tháng 4 đến tháng 7, khi cây cối phát triển, côn trùng sinh sản, họ không chặt cây, thậm chí giấu búa, rìu đi, điều này cũng được coi là an cư. Nhiều nghề như câu cá, giết mổ, trong mùa sinh sản của cá, họ không làm hại chúng; hiện nay, nhiều nước phương Tây có luật bảo vệ sinh thái quy định rằng người câu cá nếu bắt được cá nhỏ, không đạt tiêu chuẩn thì phải thả cá lại, do đó, thế giới ngày càng văn minh hơn.

Blog Phật Pháp

Danh Mục Pháp Âm Phật Giáo

Xem Nhanh

Máy Nghe Pháp

Máy nghe pháp có hình ips 7 inch Full HD

1,450,000₫